Tagarchief: wil

Thomas Merton; uit zijn dagboeken 2 God en Mens

Posted on by
3

Een van de meest bekende teksten van Thomas Merton is zijn ‘Louisville‘ ervaring.  Maar lezend in zijn dagboek kwam ik nog een paar teksten van hem tegen, uit dezelfde tijd (1958), die ook iets weergeven van de fundamentele doorbraak naar heel nieuwe perspectieven in zijn theologie. Deze teksten geven blijk van een, voor mij, heel ‘andere’ kijk op God, onszelf en de wereld om ons heen. Voor mij werkt deze wijze van theologiseren genadevol verbindend en dynamiserend. Ik heb ze vertaald. Vertalen is overigens een prachtige vorm van geestelijke lezing.

Wat mij hier aanspreekt is de creatieve samenwerking tussen God en ons.

3 Augustus 1958

Altijd hele mooie inzichten te vinden bij Romano Guardini over Voorzienigheid.
Bijvoorbeeld, dat de de wil van God niet een ‘lot’ is waaraan we ons onderwerpen, maar een creatieve handeling, in ons leven; wat iets totaal nieuws realiseert (of daarin faalt). Iets wat tot dan toe totaal niet te voorzien was volgens de gangbare wetmatigheden en schijnbare patronen. Onze samenwerking (het eerst zoeken van het Koninkrijk van God) bestaat niet in het eenvoudigweg gehoorzamen aan wetmatigheden maar bestaat in het openstellen van onze wil voor deze creatieve daad, welke wij moeten zien te hervinden in en door onszelf, van de wil van God.
Dit is mijn ultieme doel – alles opzij zetten. Ik wil niet alleen maar voor en door mijzelf een nieuw leven en een nieuwe wereld creëren, maar ik wil dat God hen in en door mij schept. Dit is cruciaal en fundamenteel – hiermee kun je dus nooit alleen maar simpelweg een Marxistisch communist zijn.
Ik moet een nieuw leven leiden en er moet een nieuwe wereld tot aanzijn worden geroepen. Maar niet door mijn plannen en door mijn rusteloze activiteit.

Deel 1 Inclusieve Christus Deel 3 Over ons zelf

Over ‘de wil’ van god/natuur’ bij Spinoza en Jan Knol

Posted on by
2

Met stijgende verbazing (tot zelfs verbijstering) las ik een interview met de emeritus predikant Jan Knol (Spinoza en Jan Knol). Het ging over Spinoza.

“God is alles en er is niets buiten hem…..En wat betreft de zin die het kan hebben: je kunt er gelukkig door worden. Omdat je gaat inzien dat niets voor niets gebeurt. Spinoza’s hoofdstelling luidt: ‘Uit de noodzaak van de goddelijke natuur volgen eindeloos veel dingen op eindeloos veel wijzen.’ Er is dan ook niets toevallig.
Alles is door de noodzaak van de Goddelijke Natuur bepaald om op een zekere manier te bestaan en te werken. Alles is perfect, waaronder Spinoza verstaat: het is zoals het is, en kan niet anders zijn.”

… “Bij hem bestaat er geen vrije wil, maar ook geen zonde of schuld.”

Dit lijkt toch verdacht veel op zondag 10 en op de houding binnen de Islam ‘Allah ’s wil’? Hier verdwijnen m.i. passie, strijd verzet en verantwoordelijkheid. Predestinatie..? Alsof de schepping al af zou zijn.. En dat we ‘geen wil’ zouden hebben daar zijn we nog maar net over in gesprek n.a.v. toch wel wat kort door de bocht uitspraken van een enkele herzenonderzoeker(zie o.a. Damasio recent in Trouw: “Het is idioot om te beweren dat wij geen vrije  wil zouden hebben.” Damasio).

Alsof we weer helemaal opnieuw beginnen met deze discussie… ‘god wil het / de wet van noodzakelijkheid / god = lot’ Een ‘naar binnen geklapte’ immanentie zou ik dit noemen. Een half jaar geleden werd er ook al verslag gedaan van een cursus over Spinoza met dezelfde strekking, door Wilfred van de Poll Spinoza is heel praktisch.

Dit is absoluut niet mijn spiritualiteit. Dit godsbeeld beroofd mij van mijn vrijheid en volwassenheid. Ik wil verantwoordelijk zijn en er toe doen met mijn handelen. Ik ga hier geen discussie aan over Spinoza; ik heb geen recht van spreken hierover. Mijn broer Jan was een liefhebber van hem en las hem tot op zijn sterfbed. De brieven van hem lagen op zijn nachtkastje.

Maar mijn zorg is vooral de onderlinge verhouding tussen ons als menselijk persoon en het ‘goddelijke’ of dat nu God of zijn wordt genoemd. Ik ben op zoek naar een spiritualiteit waarin wij recht overeind worden gezet zonder ons te overvragen. En dan kom ik terug bij o.a. Ingnace Verhack en dit interview inspireert mij niet om het bij Spinoza te zoek… En natuurlijk mijn andere denkers.

De vraag blijft liggen wat hiervan de dynamiek is; hoe kan het dat mensen een oud godsbeeld kwijt raken en er dit voor terugkrijgen: immanente predestinatie …?