Zij kwam in mijn leven via mijn examen Nederlands op de HBS (1969). Ik moest een gedicht bespreken van een zekere Vasalis (wist ik veel wie dat was…). Op een gegeven moment vroeg de examinator of ik wist of het een man of een vrouw was… Ik las het gedicht nog eens en zei ‘een vrouw’; het antwoord was goed… Pas veel later ben ik echt gedichten van haar gaan lezen en kwam ik natuurlijk ‘zoveel soorten verdriet’ tegen.
Sotto voce
Zoveel soorten van verdriet,
ik noem ze niet.
Maar één, het afstand doen en scheiden.
En niet het snijden doet zo’n pijn,
maar het afgesneden zijn.
Nog is het mooi, ’t geraamte van een blad,
vlinderlicht rustend op de aarde,
alleen nog maar zijn wezen waard.
Maar tussen de aderen van het lijden
niets meer om u mee te verblijden:
mazen van uw afwezigheid,
bijeengehouden door wat pijn
en groter wordend met de tijd.
Arm en beschaamd zo arm te zijn.
Maria Vasalis
uit: Vergezichten en gezichten,
Van Oorschot 1954
De twee bundels van haar hebben een speciale plek in mijn kast gekregen. De laatste regel van haar laatste gepubliceerde gedicht heeft zoveel zeggingskracht….
Sub finem
En nu nog maar alleen
het lichaam los te laten –
de liefste en de kinderen te laten gaan
alleen nog maar het sterke licht
het rode, zuivere van de late zon
te zien, te volgen – en de eigen weg te gaan.
Het werd, het was, het is gedaan.
M. Vasalis (1909 – 1998)
Pseudoniem van Margaretha Drooglever Fortuyn-Leenmans. M. Vasalis werkte vanaf 1939 als psychiater. Ze stond Gerard Reve bij in zijn strijd tegen de drank. In 1940 verscheen haar eerste, in 1947 haar tweede en in 1954 haar derde dichtbundel. En toen was het afgelopen met het publiceren van gedichten. Tot, uit het niets, haar kinderen 3 jaar na haar dood een vierde dichtbundel, De oude kustlijn, lieten verschijnen. Niemand had ook maar vermoed dat Vasalis tot kort voor haar dood gedichten was blijven schrijven. Het gepubliceerde gedicht is het sluitstuk van deze bundel. M. Vasalis haalt als overleden dichteres nog steeds oplagen waar menig prozaschrijver slechts kan van dromen(van internet).