Het begon natuurlijk met Han Fortmann maar toen kwam er een hele stroom aan schrijvers op de grensvlakken van psychologie, religie en therapie (wat ben ik blij dat ik nooit wat weggooi als het om boeken gaat). Het begon (’81)met de psychoanalyticus Antoon Vergote en zijn boek ‘Bekentenis en begeerte in de religie’. Toen kwamen Berger en weer later Weima. Van protestantse huize was het Roscam Abbing met zijn boek Psychologie van de religie. Steeds boden zij mij inzichten in de interactie tussen die twee in relatie tot pathologie en eventuele genezing. Deze lezing monde uit uit in het grondig lezen van de boeken van en rondom dr. W. Zijlstra de man van de Klinisch Pastorale Vorming. In het bijzonder zijn boek ‘Op zoek naar een nieuwe horizon'(’89). Hier boeide mijn de zoektocht naar de tussen het ‘onbewuste’ en de neurotische ondertonen/polariteiten in de pastorale attitude.

Maar de kern werd in die jaren gevormd door het boek van dr. J. Firet: ‘Het agogische moment in het pastorale optreden’; ik vond het fantastisch! Ik denk dat ik het drie keer heb gelezen(’83).

De derde fase van deze leesroute werd gevormd door Rene Diekstra. Ik denk dat ik zijn meeste boeken heb. Door hem kwam ik in aanraking met de RET en de Cognitieve gedragstherapie. Het nuchtere en gedragsgericht heeft me in die tijd heel erg aangesproken. Deze theorieën en werkwijzen kon ik overigens in mijn werk als trainer heel goed gebruiken. Deze boeken las ik en herlas ik(’93) in de hoop verheldering te vinden voor mijn steeds terugkerende depressies. Ze waren boeken over levenskunst voor dat dat heel populair werd.

De volgende in deze rij was Daniel Goleman met zijn benadering van de Emotionele Intelligentie boeide mij mateloos. Vooral het fenomeen van de ‘emotionele gijzeling’ die ik in mijn persoonlijk leven heel erg herkende(’96). Ook hier speelde mijn werk als trainer weer een belangrijke rol in het lezen. Veel hiervan gebruikte in mijn werk.

Deze leesroutes hebben bij mij de liefde voor de relatie tussen psychologie en spiritualiteit levend gehouden. Altijd vond ik wel iets wat het spirituele leven kon verhelderen in zijn psychologische dimensies en kon me ook aanwijzingen geven voor ‘psychisch’ gezondere spiritualiteit. Natuurlijk heb ik veel meer gelezen maar deze boeken vormden sleutelmomenten voor verdere lezing.

Twee recente boeken die wat mij betreft de zaken prachtig samenvatten zijn die van de Nederlanders Westerhof en Bohlmeijer die vooral op levenskunst en psychische gezondheid focussen en de Amerikaan Kenneth Pargament. Beiden in een adem uitgelezen.  Ik hoop ze nog een keer te bespreken.