Kees Waaijman over psalm 119 + Vieringen

Ooit bij mijn opleiding tot geestelijk begeleider, aan het Titus Brandsma Instituut, een leergang over de spiritualiteit van de psalmen bij Kees Waaijman mogen doen. Ik zie hem nog staan; wat hij er ook over vertelde: het kwam uit heel zijn lichaam. Ik leerde er dat zelfs dat de witruimtes in de psalmen van essentieel belang waren. Psalmen werden daardoor voor mij kunstwerken, nee mystieke meesterwerken die je hart beroerden en/of omgekeerd. Ik heb dan ook geen moment nagedacht over de aanschaf van zijn nieuwste boek.

Het resultaat is de naar buiten gebrachte buit van een schatgraver in psalm 119. Uiteraard in zijn eigen bijzondere vertaling. Volgens mij is het een resultaat van een levenslange scholing en bestudering van de psalmen.

Voor diegene die onbekend is met zijn vertaalwijze zal het even wennen zijn aan de woorden als Wezer, kommernissen, kerving en schikkingen. Op mij hebben deze vreemde vertalingen een ontregelende werking waardoor de vanzelfsprekendheid wordt beëindigt en ik aan het over- en doordenken wordt gezet. En als je geduldig blijft kauwen en proeven zal het als met slow-food zijn. De effecten op je geestelijke welzijn zullen vele malen groter zijn dat het spirituele junkfood wat niet echt voedt. Koop en mediteer.

Zelf ben ik zo vrij geweest om bij het boek een ePsalter te maken. Dat is een digitaal vieringen boek rond psalm 119. 22 korte vieringen rondom een strofe. Je kan het gebruiken al een meditatieve begeleider die je naast het lezen van het boek deze ervaring je al vierend ook eigen te maken. Een hulp bij het proeven/smaken (ook van de ‘moeilijke woorden’). Ik ben zo vrij geweest om elke viering te illustreren met een mysticus die volgens mij zich heeft laten omvormen door de zegging die het geheim is van psalm 119.

voor Ipad /Iphone / Gewoon pdf / Origineel iBooks versie

Brian Mclaren; en een beetje ‘beter weten’

Brian D. Mclaren is een ondernemend ‘evangelisch’ theoloog. Hij schrijft veel en geeft lezingen over heel de wereld. En hij deelt veel van zijn inzichten gratis. Hetgeen ik heel sympathiek vind. Drie boeken van hem gelezen. Waarvan 1 in 1 adem. Vanwege mijn eigen evangelische wortels ben ik best wel een beetje geboeid door ‘bekeerde’ evangelische theologen. Post-evangelisch wordt hij wel genoemd en hij wordt gerekend tot de wereld van de Emerging Church. In deze blog van hem zegt hij een paar voor mij herkenbare en aansprekende dingen. Hij geeft hier antwoord op een aan hem gestelde vraag.

—-

“Ik houd van deze vraag – in het bijzonder de volgende woorden: “… het begrijpen van de ware aard en het zijn van God zelf.”..   Ze herinneren mij eraan hoeveel gevoel voor humor er voor nodig is, als ‘kleine mensen’ een poging doen om over God te spreken!…

…. G. K. Chesterton verwoorde dit prachtig in zijn boek Orthodoxy:

Poetry is sane because it floats easily in an infinite sea; reason seeks to cross the infinite seam and so make it finite. The result is mental exhaustion, like the physical exhaustion of Mr. Holbein. To accept everything is an exercise, to understand everything a strain. The poet only desires exaltation and expansion, a world to stretch himself in. The poet only asks to get his head into the heavens. It is the logician who seeks to get heaven into his head. And it is his head that splits.

Dus… als wij ten poging doen grip te krijgen op “de ware aard en en het zijn van God zelf” dan moeten we dat doen als een dichter; ootmoedig en vol ontzag – vooral niet arrogant en als een alles bepalende logisticus.”

En op de vraag naar pan-en-theisme antwoord hij..

“Op het moment dat Jezus “het koninkrijk Gods” proclameert …… nodigt Hij ons uit om de werkelijkheid zo voor te stellen dat het God en de schepping met elkaar verbind in een geheel. “Het Koninkrijk Gods” verenigt God en scheppig … er is sprake van een relatie, integraal verbonden en interactief. De koning is aanwezig in het koninkrijk maar het koninkrijk is niet hetzelfde als de koning….

Dit ‘integrale beeld’ raakt de kern van onze gesprekken over pantheism, het traditionele dualistische theisme en pan-en-theisme. We doen een poging om de schepping in zijn verbondenheid met God te zien en niet als iets losstaand. We doen ten poging om – in de nadagen van, Grieks dualisme, modern consumisme en kolonialisme, reductionistisch rationalisme en nog veel meer; de poëzie van Genesis 1 te herwinnen: dat heel de schepping op de een of andere wijze een manifestatie is van God, een uiting van God, een beweging die is geboren uit Gods adem (en bedenk dat dit poëzie is!!)”

“Let there be light … and there was light.” We can’t get it into our heads, but maybe we can get our heads (Rinie: heart) into it?

—-

Om deze laatste zin gaat het mij! Wij moeten weer met ons hart en niet alleen met ons hoofd leren lezen. De bijbels verhalen zijn een poëtische/beeldende poging de Goddelijke en menselijk dynamiek, die ons dagelijks leven vervuld en tot leven wekt, te laten zien en voelen en ons mee te laten nemen. Het is vol leven om en door ons heen. Zie je het niet: sluit je aan en doe mee! Hier en daar; gebeurt iets! Die manier van ‘Theo’logie bedrijven spreekt mij aan. Een theologie waarin God en mens samen betrokken zijn op scheppen, verlossen en bevrijden. Tegen de verdrukking in…

Blijf niet staren op wat vroeger was
Sta niet stil in het verleden
Ik, zegt hij, ga iets nieuws beginnen
Het is al begonnen, merk je het niet?

Huub Oosterhuis

God.. Ja ‘God’ is ‘mijn ding’….

Mijn ziekte zijt Gij (Huub Oosterhuis)

Het oudste en het langste blok van mij boeken kast gaat over God/god/. Whatever that may be… Ik kan me niet herinneren of ik was daar mee bezig. Maar dan wel als een vanzelfsprekende aan/afwezigheid. De eerste jaren een Lastpak van hier tot Tokio. Een bijzonder angstaanjagende, veeleisende, egocentrische en onaangename seigneur..; zonder humor. Met was geen leven; zonder was de hel…. Ik was mij bewust van het levensbelang maar er iets mee kunnen? En dan de corrumpering daarvan door mijn karakter/ opvoeding/ genen/ cultuur/…. Angst… ‘Verwerping’. Ik las Kohlbrugge, Karl Barth, Miskotte en luisterde naar ds. Kool; de laatste hielp echt. Ik las alles van de evangelischen maar het hielp niet echt. ‘Niets hielp op langere termijn’. Het moest anders zijn dan ik dacht. Leerde iets van Job, Jakob, de godsverlatenheid van Jezus; het niet gered worden! Voor mij is door de tijd heen het geloof in God iets geworden van een gevecht om.. / tegen beter weten in… Het me niet neerleggen bij de ‘feiten’ van… Maar ook van niets hebben / niets weten / niets kunnen..

Pas veel later kreeg het trekken van tederheid en liefde . Is die ‘God’ nu hiermee alleen maar iets tobberigs? Nee, daar is wel iets in veranderd; vooral door Merton.  Nu lees ik het liefst iets van/over Eckart, Zen, Julian van Norwich (ligt klaar om te lezen); de ‘Wolk van niet weten…’ Een theologie van niet weten en toch! En hopelijk ook een beetje humor.

Deze teksten van Huub Oosterhuis gaven mij lucht in die tijd; hier leefde ik van…. Soms dachk ik van: ‘kom ik ooit verder dan dit?’ Maar ze raken me in essentie nog steeds!

Om antwoord

Ik zal mijn mond niet houden tegen u
– waarom zou ik?
Onrustig, droef,  opstandig, schamper
is mijn hart in mij

Wie zijt gij dat ik u belangrijk vind
dat ik aan u denk iedere dag
dat ik mij toets aan u?

Draai toch eindelijk je ogen
van hem af, zeggen ze tegen mij
– maar dan heb ik geen antwoord

Nooit heb ik niets met u

Tegen bijna beter weten in
stel ik mijn hoop op u
Mijn lot is levenslang
wachten op u

Leven met een dode, zelfbedachte,
onzichtbare geliefde –
waarom zou ik
u niet opgeven?

Maar ik kan niet anders
dan roepen: heb mij lief

(Gebeden en Psalmen; 224)

Hebt mij lief

Hoelang nog?
Heb je mij uit je gedachten gebannen?
Je ontloopt. Doet niet open.

Moet dat nog lang,
die tweespalt in mijn ziel:
ooit nog-nee nooit-of toch?

En die me kennen,
en zelfs mijn vrienden,zeggen:
ach hij met zijn god.

Maar van jou geen woord.
En dan
komt de dag:

over mij heengelopen
zal die ene staan,
de doodsvijand. Ik zal

zijn adem voelen in mijn gezicht,
en nog net hoor ik hem zeggen:
eindelijk.

Dan nog klamp ik mij vast aan jou,
of je wil of niet,
op ongenade of genade.

Ik zal ‘red mij’ roepen
of zoiets als
heb mij lief.

(Gebeden en Psalmen; 225)