Ik ben bij de presentatie van ‘Grote denkers over de toekomst’ geweest.. Het boek is gemaakt aan de hand van de Lux/IKON serie met dezelfde titel. Een serie waar onze zoon Ruben als redacteur zijn bijdrage aan leverde.

Het eerste wat me raakte was een deel uit een gedicht van Antjie Krog.

daar waar ik anders ben dan jij

begin ik                                                    het is waar

maar daar waar ik jou ben

jou geworden ben                            zing ik buiten mezelf

Het fantastische ‘spannende’ gebeuren van individuatie/individualiteit in het verschil en de verbondenheid/Ubuntu met de ander is voelbaar in dit gedicht. Dat is dan ook een vraag die centraal staat in dit boek. Zoektocht naar de verbinding in de diversiteit bij deze denkers, dat zingen, is op elke bladzijde te vinden. In mijn werk op het HBO kom ik dat verlangen bijna dagelijks tegen bij mijn studenten.

Maar waar eindigt diversiteit en de ontmoeting die ‘tot zingen brengt’ in ‘verschillen’ die de ander in conflict brengen met mij( en andersom). Conflicterende cultuurverschillen, machtsverschillen, rechtsongelijkheid, arm<>rijk enz. Hans Achterhuis stelde dit m.i. aan de orde; het conflicterende en wezensvreemde. Of bedoelde hij ‘onoverbrugbare’ verschillen in denksystemen? Dat gevoel kom ik ook bij mijn studenten tegen; althans in de vorm van ‘angst’. Stof voor een deel drie…

Een inspirerende bijdrage vanuit de theologie/kerk ontbrak ‘in mijn oren’; de toespraak van ‘ een zekere van der Kamp’ was in een taal van een andere planeet…. Haakte nergens aan of in.. Dit in tegenstelling met de authentieke en liefdevolle inbreng van Andre van Es.

De volgende uitleg van de toren van Babel kwam ik bij J.J. Hasselaar tegen en die vind ik wel inspirerende ‘theologie’ als het gaat om diversiteit.

Het verhaal over de toren van Babel staat hierboven afgebeeld op een schilderij van de Belgische schilder Pieter Breugel de Oude. Dit verhaal staat in Genesis 11. Het verhaal vertelt dat de mensen een toren bouwden zo hoog als de hemel. Deze toren zou hen beroemd maken en ervoor zorgen dat ze niet over de hele aarde verspreid zouden raken.

Vaak wordt dit verhaal uitgelegd als dat God het bouwen van de toren als hoogmoed zag en het volk hiervoor straft. In de Joodse uitlegtradities komen we een andere versie tegen. Het gaat daarin niet om een krachtmeting tussen God en mens. De ingreep van God is ook geen straf. Geplaatst in de opbouw van het boek Genesis gaat het verhaal over het vruchtbaar en bewoonbaar maken van de aarde. Verscheidenheid van mensen bijvoorbeeld in talenten, taal, levensovertuiging en cultuur staat in dienst van dit bewoonbaar maken van de aarde. Verscheidenheid is daarvoor zelfs onmisbaar. Het bouwen van de toren van Babel is een vorm van angstig en behoudend samenklitten en het uit de weg gaan van verscheidenheid. God corrigeert dus niet de menselijke hoogmoed, maar de menselijke behoudzucht en angst. Het gaat om het vruchtbaar en bewoonbaar maken van de aarde.