De afgelopen tijd was er sprake van twee zelfdodingen in mijn (in)directe omgeving. De eerste was een jonge vrouw van 26; het werd me door C. in een vergadering verteld… Het was haar “mooie en lieve nicht”. Geen idee had ze van wat haar ontzielde. De ander; een vrouw van 43; de partner van mijn zus…. In dit geval een voor de buitenwereld schijnbaar onvermijdelijke afloop van zeer ernstige levenspijn en vlucht in ‘zelfdestructie’.
Hoe wanhopig kun je zijn…..
Naast de verschrikkelijke afgrond die dit aan het licht brengt en creëert bij de hen dierbaren, is er bij mij ook een onrust. Ik schrijf redelijk veel over wanhoop op deze site en maak er geen geheim van dat ik geen vreemde ben in dat land. Ik heb er zelfs door mijn leven heen een wijze van ‘omgang’ mee opgebouwd die bijna iets heeft van vertrouwelijkheid. Maar praat ik daar niet te ‘te makkelijk’ over? Hoe dodelijk kan wanhoop zijn. Waarom ik, in die tijd, geen zelfmoord pleegde? Heel eenvoudig; dat was geen oplossing…. Het mag vreemd klinken maar voor mij was zelfmoord de directe weg naar de hel. Hetgeen mij een nog verschrikkelijker vooruitzicht scheen… (Zie dat nu natuurlijk heel anders; maar toen…) 
Maar wanhoop, schuld en angst zijn, zonder zicht op een uitgang, hel…
Ieder die in die ‘bodemloze afgrond’ valt heeft een ander vaak heel persoonlijk verhaal van duisternis (Zelfdoding in Trouw). Niet zelden is er sprake van echte depressies en/0f stemmen. Soms zelfs een motief van woede en wraak… Ik herinner me nu uit die tijd een prachtig pastoraal boekje van Govert Bach.
Nee ik heb geen oplossing… Ik zie wel de verschrikkelijk en levensgevaarlijke spirituele cultuur van dat ‘angst, schuld en depressie’ op te lossen valt. Dat er een leven mogelijk is dat vrij is van…. Datzelfde geld voor de schijn wereld van succes en geluk in zelfhulp boeken, op tv. Op facebook is vaak alleen de mooie kant te zien. De illusie van maakbaar gemak, geluk en schoonheid. Een andere dimensie werd mij duidelijk aan de hand van een commentaar van Willem Schoonen die van de individualisering / het geïsoleerde individu. Maar een mens leeft en sterft niet alleen …
Ik denk dat het lijden en de wanhoop ‘geleerd’ moet worden. Ook inde opvoeding en op school. Er is geen ontkomen aan: er is lijden…Volgens mij is dit een van de belangrijkste geestelijke oefeningen: er is geen ontkomen aan: wanhoop, lelijkheid, tekort, lijden, gemis, schuld, pijn, angst en verlies is er… Er is er alleen maar een weg er doorheen. Is dat niet hetgeen de lijdenstijd ons leert? Er doorheen! Niet onze successen zouden voor onze kinderen ten voorbeeld moeten zijn maar de moed om te verliezen; de confrontaties met het ontbrekende niet te vermijden! Voor mij betekent dat de focus op compassie en betrokkenheid; je iets gelegen laten liggen aan het lijden van van mensen en jezelf. Het lijden niet vermijden; je hoeft het niet op te zoeken. Het is er. Met bakken. (lees daarover de rijke reactie van Diana!)
Of ben ik nu te verward…?
Marcus 8: 31-33 Naardense Bijbel
En hij vangt aan
hen te onderrichten
dat de mensenzoon veel móet lijden,
verworpen moet worden door de oudsten,
de overpriesters en de schriftgeleerden
en ter dood gebracht zal worden
en na drie dagen opstaan;
openhartig heeft hij dit woord gesproken.
Petrus neemt hem terzijde
en vangt aan hem te bestraffen.
Maar hij keert zich om,
ziet zijn leerlingen aan, bestraft Petrus
en zegt: ga weg, achter mij, satan,
want je zint niet op de dingen van God
maar op die van de mensen!
Rinie Altena 
Lieve Rinie,
allleen al in onze eigen levens en de levens in onze directe omgeving wordt veel geleden. Tijdens het lezen van jouw blog dacht ik aan wat ik een paar jaar geleden in ‘Stille Omgang’ van Willem Barnard las. Ik heb de voor mij belangrijke passages toen uitgelicht. De laatste passage is zo troosvol, wat mij betreft:
Iedereen die een beetje eerlijk is, geeft toe, dat zieke, getroffen, bezochte, wanhopige mensen ons irriteren. Een beschaafde hoeveelheid leed, dat is tot daar aan toe, maar als het niet meer in balans te houden is, stoort het ons evenwicht. Wij worden dan hardhandig herinnerd aan de onhoudbaarheid van onze illusies. En die illusies hebben we nodig om te overleven. Als het er op aankomt, zijn we gewetenloos. En iemand die schreeuwt van ellende, vormt een bedreiging voor onze gemoedsrust. Wij ontdoen ons van hem. Wij kijken een andere kant uit, wij zorgen dat we het druk hebben… of wij spreken er schande van, dat hij zo’n burengerucht maakt.
Ook Job wekt onze kritiek. Hij moest zich matigen. Hij heeft een veel te grote mond. Tegenover God hebben we allemaal ongelijk en je kunt niet met fatsoen volhouden, dat je ten onrechte lijden moet. Als altijd is het niet onwaar. Niettemin is het een leugen. Wij liegen bij voorkeur met waarheden..
(-)
Het is de grandeur van het boek Job, dat het de klager niet weerlegt en niet het zwijgen oplegt.
(-)
Nergens wordt hij gekleineerd. Hij kleineert ook zelf zijn eigen recht niet. Hij maakt God niet groot door zichzelf weg te cijferen. De grootheid van God berust niet op kleinering van mensen.
(-)
Alle ergernis moet uitwoeden. Job (en dat betekent natuurlijk iedereen en allemaal in Job-achtige toestand!) krijgt van de heilige Schrift het recht van spreken.
(-)
Job heeft ‘Job’ niet gelezen. Hij heeft het doorleden. En zo is het met iedereen die in Jobsomstandigheden raakt. Je kunt het leed niet overslaan, de ontluistering van jezelf en anderen, van heel het menselijk bestaan, je kunt het niet overslaan. Heel het kyrie moet je door om aan het gloria toe te komen.
(-)
Het donker kan niet verhelderd worden met theologie. Het kan alleen ‘in het licht gesteld’ worden. Dat doet de Heilige zelf.
Willem Barnard – ‘Stille Omgang’.